Hoogveen lopen op een supersized matras

De grote drijvende veenkussens hebben iets mystieks. Net als de laaghangende nevel. Gesmokkeld wordt er al lang niet meer. De spanning zit hem in het geritsel tussen de struiken, het gesis achter stenen. De vraag is niet óf er slangen zitten maar of je ze spot. BANG? Hoeft niet. Flink stampen helpt. Net als de wetenschap dat de ringslang niets doet. En ook voor de zeldzame gladde slang, die je op Twentse veengronden kunt tegenkomen, hoef je niet bang te zijn.

Ssst…

Resteert alleen de giftige adder. De kans dat die je pad kruist, is klein. Ze zijn namelijk best verlegen. Als je er al een ziet, ligt ie waarschijnlijk lekker lui te zonnen, vooral in het voorjaar. Zo laden ze na een lange winterslaap weer op. Pas als ze helemaal op temperatuur zijn, verdwijnen ze de struiken in, op zoek naar voedsel. Een zonnende adder in de zomer? Grote kans dat het een zwanger vrouwtje is. In de warmte groeien de eieren en de jonkies namelijk beter!

Van werkkamp…

Tot ver in de middeleeuwen waren de veengebieden desolaat gebied. Te nat. Geen doorkomen aan. Zelfs de doorgaans slimme Romeinen liepen er vast met hun karren. Vanaf de elfde eeuw verandert dat: mensen ontdekken dat gedroogd veen prima brandstof is. Een nieuw tijdperk breekt aan. Turfgravers in heel Nederland baggeren het veen uit het water en leggen het te drogen op het land. Op de van oudsher zo stille veengronden wordt het een drukte van belang. Tijdelijke veenhutten verrijzen. Schepen en karren, afgeladen met turf, komen en gaan. Toen het laagveen in het noorden van Nederland grotendeels was afgegraven, zakten de Friezen en Groningers af richting het Twentse hoogveen. De Friezen hadden de gewoonte om eigen boerderijtjes te bouwen op de plek waar ze aan het graven waren. Tegen de tijd dat het veen was afgegraven, verplaatsten ze het dorpje weer. Zo ligt het huidige Vriezenveen - nu snap je die naam ook – pas sinds de 17e eeuw op haar definitieve plek. De turfstekers uit Groningen weken uit naar Vroomshoop. De grote herenboerderijen aan de Tonnendijk herinneren nog aan die tijd.

… Naar resort

Inmiddels is het veen weer verstild en kun je er uren rondzwerven zonder een mens tegen te komen. Ook dieren tanken er graag bij. Kraanvogels bijvoorbeeld, tijdens hun lange tocht terug van Spanje naar Scandinavië. Vooral bij oostenwind rusten ze graag uit in Twente. Of ganzen en kleine zwanen voordat ze doorreizen naar het warme zuiden. En… het is de ultieme relaxplek voor levendbarende hagedissen. Die liggen ’s zomers onbeschaamd te zonnen op warme stenen. Wat ook rustgevend is? Een herder zien aankomen met zijn kudde. Kijk maar eens goed. Die heeft geen agenda of deadline voor vandaag. Zijn schapen ook niet. Zolang ze maar voor zonsondergang binnen te zijn!

Volop keuze

Hoogveen is een superzeldzame grondsoort. Twente is van nature relatief goed bedeeld. Kijk maar:

Witte Veen: Witte Veen was vroeger een geliefde grensovergang voor smokkelaars. Ook nu moet je voor de mooie rondwandeling even de grens over. Witteveenweg, Haaksbergen

Haaksbergerveen: Drassig hoogveen en weidse heidevelden, afgewisseld door bosjes en graslanden. Niekerkerweg, Haaksbergen

Wierdense Veld: Ooit was dit een gebied met veel nat heideterrein en volop levend hoogveen. Nu vind je er echte rust. Schaddenbeltsweg, Wierden

Engbertsdijkvenen: Er zijn twee parkeerplaatsen om een wandeling te beginnen: in het noorden bij Kloosterhaar en aan de zuidkant bij De Pollen. Paterswal, Westerhaar-Vriezenveensewijk

Lesje aardrijkskunde

Even opfrissen: veengrond bestaat uit restjes dode planten die niet verteerd zijn omdat ze onder water staan en er geen lucht bij kan. Op die dode laag groeit weer een nieuwe laag planten. Die sterft ook weer af. Zo ontstaat veengrond. Laagje voor laagje. Je herkent het, anders dan klei of zand, aan het meeveren. Alsof je over een supersized matras loopt. Laagveen is ontstaan in grondwater en dus onder het grondwaterniveau. Hoogveen juist daarboven. Omdat regenwater op die plekken niet kon wegzakken.

Tip: In het hoogseizoen (mei tot en met oktober) is er de mogelijkheid om een mee te lopen met de herder in Haaksbergen. 053 - 572 28 11 / www.vvvhaaksbergen.nl