Lange fietsroute: de Liberation Route. Stilstaan bij helden en slachtoffers.

In het voorjaar van 1945 zijn de geallieerden dichterbij dan ooit. Toch zijn het, ondanks de hoop op een goede afloop, misschien wel de meest verwarrende dagen uit de geschiedenis. Hoe verwarrend? Dat ervaar je tijdens de Liberation Routes. Die volgen het, door onze bevrijders, afgelegde pad. Langs levensechte situaties en persoonlijke verhalen die de spanning van toen, zo goed als mogelijk, benaderen. Doen dus. Huur een fiets, volg de knooppunten en sta stil bij de helden en slachtoffers van toen.

Enkele bijzondere locaties uit fietsroute Hellendoorn-Rijssen-Holten:

GROTESTRAAT 13 IN NIJVERDAL

Het Franse gezin Lidolf woont tijdelijk in Twente. Vader Auguste is als monteur door zijn werkgever - een Franse fabrikant van textielmachines - tijdelijk uitgeleend om de machines van een Twentse koper te onderhouden. Maar de textielindustrie ligt door de oorlog nagenoeg stil. Auguste is op 22 maart 1945 met zijn zoon Eugène op het land. Ze poten kersenpitten. Kort na vieren komen met veel lawaai zes Amerikaanse vliegtuigen uit het niets. Ze maken een scherpe bocht boven het dorp. Iemand hoopt nog, dat het - zo kort voor Pasen - paaseitjes zijn, maar het zijn toch echt bommen. Bedoeld om de Duitsers dwars te zitten maar per vergissing hier gedropt. Auguste gaat nog over zijn zoon heen liggen om hem te beschermen. Maar het mag niet baten. Beiden zijn op slag dood... ruim twee weken voordat Nijverdal werd bevrijd. Op dit adres, waar de familie Lidolf ooit woonde, is tegenwoordig het Memory Vrijheidsmuseum gevestigd. Als bezoeker beleef je hier stap voor stap de Tweede Wereldoorlog, vanaf de opkomst van het Nationaalsocialisme in Duitsland tot en met de bevrijding van Overijssel.

HUTTENWAL TER HOOGTE VAN DE KRUISING MET DE HAARSTRAAT IN RIJSSEN

Iedere bewoner in het gebied tussen Almelo, Nijverdal, Deventer en Zutphen kende het geluid van sputterende raketten: vliegende bommen met straalmotoren, beter bekend als de V1’s en V2’s. Het wapen was onder grote druk van Hitler ontwikkeld en werd geproduceerd door dwangarbeiders. Die zagen als protest tegen de onmenselijke werkomstandigheden, kans om ze te saboteren. Geen wonder dus dat er bij het lanceren regelmatig iets mis ging. In Rijssen in de nacht van 26 maart 1945 stort een V1 hier midden in de nacht, met een ontzettende dreun neer. Negen mensen komen om. Rijssenaren die samen uitkeken naar de vrijheid werden op het allerlaatst wreed uiteen gescheurd.

EEKHOORNWEG 10 IN HOLTEN BIJ DE CANADESE BEGRAAFPLAATS

Stel je voor dat je tijdens het fietsen overal kleine, witte kruisjes langs de weg ziet. Niet alleen in de bermen maar ook, schijnbaar willekeurig, in weilanden en tuinen. Vlak na de oorlog zag het landschap er hier zo uit. Elk kruisje stond voor een geallieerde soldaat die op die plek was omgekomen en begraven. Dat je kind of man op een willekeurige plek, duizenden kilometers van huis, begraven ligt, moet voor hun Canadese ouders en echtgenotes een ondraaglijke gedachte zijn geweest. Nu liggen de lichamen respectvol samen op de speciaal daarvoor opgerichte Canadese Begraafplaats.

HAARLERWEG 7 IN ESPELO BIJ DE ONDERDUIKERSHUT

Een dappere boerenfamilie biedt onderdak aan verzetsstrijders en/of onderduikers. Ze verstoppen ze in hun boerderij of in nabijgelegen onderduikershutten en voorzien ze dagelijks van eten en drinken. Het risico dat ze betrapt worden is groot. Elke dag weer. In de ochtend van 14 oktober 1944 horen ze, via het verzet, dat er een grote razzia op komst is. Twee onderduikers verstoppen zich in een hooiberg en overleven ternauwernood: de Duitsers misten ze maar net terwijl ze met hun wapen het hooi controleerden. Drie anderen zijn ter plekke doodgeschoten…

Over de route

De Liberation route begint in Normandië en loopt via Noord-Brabant, Nijmegen, Arnhem en Overijssel richting Berlijn. Onderweg herbeleef je op zogenaamde luisterplekken de spanning van toen. Meer over de Liberation Route Europe vind je op: www.liberationroute.nl. In Overijssel zijn vier verschillende fietsroutes en een autoroute uitgezet. Via het fietsknooppuntensysteem kom je langs luisterplekken, maar ook langs andere bijzondere locaties met levensechte en vaak persoonlijke verhalen. Die verhalen beluister je via het telefoonnummer 0900-5423728, via www.liberationroute.nl of door middel van de QR-code die je ter plekke scant met je smartphone. Liever gewoon op papier? Er is ook een speciaal routeboekje te koop.

De routes:

• Fietsroute 1: Deventer - Olst - Wijhe (60 km)
• Fietsroute 2: Raalte – Wijhe (55 km)
• Fietsroute 3: Hellendoorn – Rijssen - Holten (45 km)
• Fietsroute 4: Wierden-Twenterand - Hellendoorn (75 km)
• Autoroute: start bij een willekeurige luisterplek. (230 km)
Meer informatie over de routes in Twente vind je hier.

Tip

De hele Europese Liberation Route op je smartphone? Download dan de Liberation Route Europe app! De app biedt -vanaf D-day- direct toegang tot verhaallijnen, bezienswaardigheden, historische gebeurtenissen en biografieën. Inclusief foto’s, ingesproken verhalen en filmpjes.