navigatie overslaan

Typisch Twents

Het Lonnekermeer: landhuis, boswachterswoning en vele mooie doorkijkjes

  • Leestijd 5
  • Gelezen 3853 keer

Het Lonnekermeer is een bosrijk gebied tussen Hengelo en Enschede. Met afwisselend naaldbomen en loofhout en mooie doorkijkjes naar de meren, het landhuis, de boswachterswoning en de boerderijen. Gedichten van Willem Wilmink bieden een poëtische kijk op het landschap.

In de bloeitijd van de Twentse textielindustrie werden in de regio verschillende treinsporen aangelegd. De trein die Almelo met het Duitse Salzbergen verbond vervoerde vooral kolen. In Hengelo stagneerde het verkeer regelmatig door deze spoorlijn, daarom werden verhoogde taluds aangelegd. Het benodigde zand kwam uit een heidegebied tussen Enschede en Hengelo langs de spoorlijn. De zandafgravingen werden gevuld met water en zo ontstonden de idyllische meertjes die we nu kennen als het Lonnekermeer. Het gebied was eigendom van fabrikant Stork. Hij liet aan het grootste meer een landhuis bouwen naar een ontwerp van de bekende architect Karel Muller, die naast de villa ook een boswachterswoning en een boerderij ontwierp. Voor de tuin nam de familie Stork landschapsarchitect Leonard Springer in de arm. Hij creëerde een landschapstuin in Engelse stijl.

Oude luister

Landgoed het Lonnekermeer was tot 2000 in het bezit van de familie Stork, daarna werd het overgedragen aan Landschap Overijssel. De afgelopen jaren is het landgoed flink onder handen genomen. De meren werden op een paar plaatsen uitgebaggerd om de zichtlijnen te herstellen, de lanen werden hersteld en ook de landschapstuin onderging een opknapbeurt. De villa wordt weer bewoond. Harry Koster is namens Landschap Overijssel beheerder van het gebied. “In Wageningen hebben we een tuinarchitect gevonden die is gespecialiseerd in Springer. Hij is in de archieven gedoken en heeft een plan gemaakt om de tuin in de oude luister te herstellen. Kenmerkend voor een Springertuin is het gebruik van vaste planten, niet alleen heesters. Aan dat principe is vastgehouden bij het herstel van de tuin. Een probleem was dat er veel schade was ontstaan aan de bomen. We hebben dan ook het nodige kapwerk moeten verrichten. Daardoor zijn nu wel mooie doorkijkjes ontstaan.”

Akkers met klaprozen en korenbloemen

Harry legt uit dat het gebied oorspronkelijk alleen uit heide bestond, de bomen zijn aangeplant. “De boeren hadden een manier gevonden om de arme heidegrond te verrijken. Ze lieten hun ‘hooimaten’ in de winter bevloeien door de beekjes die vanaf de Lonnekerberg liepen. Het water zorgde voor slibafzetting, wat een verrijking van de bodem tot gevolg had. De hooimaten waren in de loop der jaren begroeid, maar worden nu weer gemaaid. In de zomer bloeien er veel verschillende soorten planten, waaronder orchideeën. Daar komen veel verschillende insectensoorten op af.” Hij merkt op dat de afwisseling van heide, bos en drassige grond voor een bijzondere vegetatie zorgt. “In het voorjaar zie je hier margrieten, knoopkruid en veel andere kruiden. Er zijn twee akkers waarop rogge wordt verbouwd. In de zomer staan daar langs de rand klaprozen en korenbloemen. Vroeger werd hier veel maïs verbouwd; het kan wel tien jaar duren voordat de bodem zich daarvan herstelt. De natuur wordt geleidelijk rijker en afwisselender.” Het water van de meertjes glinstert tussen de bomen door. Volgens Harry moet worden gewaakt voor dichtslibben. “Als we er niks tegen zouden doen, bestaat de kans dat het grote Lonnekermeer geleidelijk verlandt. Aan de andere kant is de ondiepe waterkant juist een plek waar insecten leven, zoals libellen en vlinders. We zoeken dus een goede balans om het leven langs de waterkant te stimuleren en het water tegelijkertijd open te houden.”

Oorverdovend gesnater

Over het landgoed voeren verschillende wandelroutes. Een route van 3,5 kilometer geeft het landschap een extra dimensie met een selectie van gedichten van Willem Wilmink. De gedichten zijn gezocht bij de plek en laten je bewuster van de omgeving genieten. Zo realiseren we ons na een gedicht over de wind opeens dat het waait, wat we eerder niet hadden opgemerkt. Een gedicht over treinreizen – met uitzicht op de spoorlijn – doet ons met Wilmink filosoferen over voor- en achteruitrijden. Het gebied leent zich voor overpeinzingen. Het is er stil, ondanks de aanwezigheid van de spoorlijn en de wetenschap dat in de buurt verkeer over snelweg A1 raast. Wij horen alleen de geluiden van de natuur. Zoals vlakbij het grote Lonnekermeer, waar ons een oorverdovend gesnater van watervogels tegemoet klinkt.

Rododendrons in het Sterrenbos

We wijken af van de route en maken een grotere lus. Na wat te hebben rondgedwaald belanden we op een plekje waar acht paden samenkomen te midden van rododendrons. Dit is het Sterrenbos, ooit op deze manier aangelegd om jagers een beter zicht te bieden op het wild in het bos. Via een omweg komen we in De Wildernis, een bos met naald- en loofbomen. We volgen prachtige slingerpaadjes tussen de bomen door en dan komen we weer in de buurt van het grote Lonnekermeer. Statige lanen,veel groen, een glimp van het landhuis en de zon op het water. Mooi…

Fotografie: Landschap Overijssel

Wat vind je van dit artikel?