Het Torenpad Overijssel

Hertmerweg 27, Hertme

De St. Stephanuskerk werd in 1902 gebouwd naar een ontwerp van architect Wolter te Riele Gzn. Aanleiding daartoe waren de slechte toestand van het plafond in het voorgaande (Waterstaats)kerkgebouw en het feit, dat dit kerkhuis niet langer waardig werd geacht een huis van God te heten.

Omdat ook de pastorie herstel behoefde liet het kerkbestuur ontwerpen maken voor zowel een nieuwe kerk als een nieuwe pastorie. Van een bestek en een tekening is sprake op 8 maart 1900. Het interieur van de pastorie werd in 2000 gerestaureerd.

Hertmerweg 31, Hertme

Hertme beschikt over een openluchttheater dat beschouwd wordt als een van de mooist gelegen theaters van Nederland. Aan pastoor Veeger van de St. Stephanusparochie heeft Hertme het openluchttheater te danken. Veeger was een pastoor die bijzondere hobby's had.

Zo was hij jachtliefhebber, schilder, goochelaar en bevlogen van kunst. Pastoor Veeger was in staat om mensen enthousiast te krijgen. In 1955 kwam het theater in middeleeuwse sfeer gereed.

Onder leiding van regisseur Joop Bieckman werden daarna bijna een decennium lang in het openluchttheater van Hertme de passiespelen uitgebeeld. Maar liefst driehonderd figuranten deden mee. Bijna allemaal uit Hertme, tachtig gezinnen groot. De passiespelen trokken wel 1.500 mensen per uitvoering.

Heel Hertme stond in die jaren in de zomer in het teken van het passiespel. Het openluchttheater Hertme kent nu een gevarieerd programma van opera’s en operettes, kindervoorstellingen tot muziekfestivals. Het Afrikafestival, eind juni, is sinds twintig jaar een terugkerend hoogtepunt.

Twee dagen lang staat Hertme in het teken van de Afrikaanse dans, muziek, producten en hapjes.

Mariakapel

De Mariakapel in Borne oogt als een middeleeuws tempeltje, maar is nog maar net een halve eeuw oud. Velen noemen haar de mooiste kapel van Twente. Bijzonder is het gebouw zeker, al was het maar omdat de initiatiefnemers nogal wat tegenslag moesten overwinnen om het te kunnen bouwen.

De kapel staat op de plek van een voormalig kerkhof, overgebleven na de sloop van een daar aanwezige Waterstaatskerk. De dodenakker raakte in de loop der jaren in verval, evenals een achtergebleven kerkhofkruis met een eikenhouten corpus. Nadat het was gevallen knapte de Bornse kunstenaar

Herman Liedenbaum het op. Het bracht hem op het idee hier een Mariakapel te bouwen en met een aantal vrienden en vrijwilligers werkte hij het plan verder uit. In het midden van de kapel staat een groot zandstenen Mariabeeld. In de zijgevels zijn twee glas-in-loodramen geplaatst.

Rechts is een voorstelling van de geboorte van Jezus te zien en links een afbeelding van de verschijning van de engel Gabriel aan Maria en Elisabeth. Ook is een klok in de kapel te vinden. De Mariakapel is op 9 september 1957 ingezegend.

Klopjeswoning

De Klopjeswoningen zijn oorspronkelijk gebouwd als akkerburgerwoning, waarbij twee woningen gebruik maakten van één bedrijfsruimte. In 1786 werd er speciaal voor een klopje een woning tegenaan gebouwd. De andere uitbouw geldt als een toen gebruikte endkamer en slaapplaats voor de ouders. Het gebouw

is deels 17e-eeuws. Klopjes waren ongetrouwde religieuze vrouwen,niet verbonden aan een klooster, die bijvoorbeeld in de tijd van de schuilkerken in het geheim bij de katholieken aanklopten om te vertellen waar en wanneer er een mis zou worden gelezen.

Twente heeft nog enkele klopjeshuizen bewaard, de onderkomens van de katholieke vrouwen die veel bijdroegen aan gezondheid en welzijn van de bevolking, maar hun grootste bekendheid kregen door gelovigen te melden wanneer een priester ergens in het geheim een mis opdroeg.

Als klopjes gingen deze geestelijke dochters door het leven, maar het Twentse volk noemde hen net zo vaak ‘bidjannöakes’. Elders in het land heetten ze ook wel begijntjes of kwezels. Hoewel er in de 19e eeuw nog honderden van dit soort woningen in Twente te zien waren is dit de enige nog originele.

Oude kerk Borne

Laat gotische kerk uit de 15e eeuw. Muurschilderingen van kort na de bouw. De Stefanus of Oude Kerk van Borne werd omstreeks het jaar 1000 gesticht door de Dominicaner monniken van het klooster te Ruinen. In de 15e eeuw werd in fasen het romaanse kerkje vervangen door een hoog-gotische kerk.

Dit tweebeukige godshuis met twee stevige pilaren in het midden kwam in 1482 gereed. Het is nu het gebedshuis van de Protestantse Gemeente Borne. Naast kerkdiensten is het beschikbaar voor rouw- en trouwdiensten, concerten, vergaderingen of voor andere gelegenheden.

Naast de Oude Kerk in Borne staat de Potkaamp. De kosterswoning is het oorspronkelijke deel van dit gebouw; een gemeentelijk monument. De kosterswoning is oorspronkelijk gebouwd in 1888 en verbouwd in 1929. In de Potkaamp worden diverse activiteiten georganiseerd, zoals zinvol koken en samen eten.

Synagoge

Na jaren van voorbereiding werd in januari 1843 in Borne de nieuw gebouwde synagoge plechtig ingewijd, ter vervanging van voorafgaande tijdelijke voorzieningen. Het initiatief tot de bouw was genomen door Salomon Jacob Spanjaard; hij was de grondlegger van wat later één van de grootste

textielfabrieken van Twente zou worden. De Bornse Synagoge is precies honderd jaar – van 1843 tot 1943 – in gebruik geweest. Door de tragische gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog bleek er na 1945 in Borne een te kleine Joodse gemeenschap overgebleven te zijn om het gebruik van de

synagoge en aanpalende gebouwen volgens de oorspronkelijke bedoelingen te kunnen voortzetten. Er volgde een periode van wisselende bestemmingen en van leegstand. In 1984 nam de gemeenteraad van Borne het besluit om het complex aan te kopen en te laten restaureren.

De school en de leraarswoning werden woonhuizen en de voormalige synagoge kreeg de bestemming van cultureel podium.Het geheel is een Rijksmonument.

Doopsgezinde kerk

In 1824 is het huidige kerkgebouw, ook wel in Doopsgezinde kringen de Vermaning genoemd, gebouwd. Voordat dit gebouw tot stand kwam werd er door de doopsgezinden gekerkt in het ernaast gelegen, na de 2e wereldoorlog afgebroken, kerkhuis. Op 28 december 1983 werd de kerk door een ramp getroffen.

Tijdens een behandeling tegen houtworm in de kap van het gebouw is brand ontstaan en deze heeft het grootste deel van het dak verwoest. Door kordaat optreden van omwonenden en de brandweer is de gehele inventaris gered! Alleen de vaste balken, de houten lambriseringen en het orgel hebben schade

ondervonden door het bluswater. In juni 1984 is men begonnen met de restauratie en binnen een jaar heeft dit geleid tot een herboren kerkgebouw. De Doopsgezinde Gemeente van Borne is klein en telt ongeveer 50 leden. Ze is nooit groot geweest. In de 18e eeuw varieerde het aantal leden tussen 94 in

1733 en 66 in 1777. Sedert 1960 hebben de zelfstandige Gemeenten Borne en Almelo een gemeenschappelijke in Almelo wonende predikant die eenmaal in de veertien dagen de predikbeurt in Borne vervult.

Theresiaplein 1, Borne

De Sint-Theresiakerk is in 1935 in gebruik genomen en is ontworpen door de architect W.A.M. te Riele. Het was de laatste kerk die Te Riele ontwierp. De kerk werd opgericht wegens een toenemend aantal rooms-katholieken in een zuidelijke uitbreiding.

Wegens teruglopend kerkbezoek is de kerk per 31 december 2015 gesloten. Het gebouw was tot die tijd in gebruik door de parochie H.H. Jacobus en Johannes. In 2016 is het gebouw verkocht en daarna verbouwd tot gezondheidscentrum met onder andere een huisartsenpost en fysiotherapie praktijk.

Bij de verbouwing zijn veel originele elementen van het gebouw behouden gebleven.

Bornsestraat 196, Hengelo

De Heilige Hart van Jezuskerk is een karakeristieke wederopbouwkerk zonder echte toren, wel met dakruiter. Deze kerk werd voorafgegaan door een noodkerk. De Heilige hart van Jezuskerk werd in 2003 gesloten. Na enkele jaren leegstand vormde zich in 2006 plannen voor verbouwing tot school.

De herbestemming tot Daltonschool is voltooid in 2010. In het gebouw is ook een peuterspeelschool te vinden, samen met peuter- en buitenschoolse opvang.

Deldenerstraat 20, Hengelo

Neoclassicistische kerk met toren. Van groot belang als de enige, nog overgebleven, zogenaamde waterstaatskerk in Twente. Een Waterstaatskerk is de benaming voor Nederlandse kerkgebouwen die tussen 1824 en 1875 met financiële steun en/of onder toezicht van de landelijke overheid werden gebouwd.

Raakte buiten gebruik als Hervormde Kerk in 1976. Daarna bevond het zich jarenlang in enig verval en werd bedreigd met sloop. In 1985 werd het verkocht aan de Gemeente Hengelo. In 1990 werd het gerestaureerd en herbestemd tot muziekschool en cultureel centrum.

In 2016 werd de kerk verkocht aan de Protestantse Kerk Nederland (PKN). De Protestantse Gemeente Hengelo wil aanwezig zijn in het centrum van de stad, met een kerkzaal en een dagelijks geopend stiltecentrum.

Mozartlaan 139, Hengelo

De Sint-Raphaëlkerk is een rooms-katholieke kerk en werd eind jaren 1950 gebouwd naar ontwerp van de Groningse architect Herman van Wissen. Oorspronkelijk was de kerk uitsluitend bedoeld voor de katholieke bevolking van Klein Driene.

De zuidelijker gelegen en nieuwere wijk Groot Driene kerkte in de Exoduskerk, een noodgebouw. Later zijn beide parochies gefuseerd. In 2015 is de kerk verkocht aan de Chaldeeuws-Katholieke Kerk, een Oosterse katholieke kerk in eenheid met de Heilige Stoel.

Veel mensen van Iraakse afkomst in Twente behoren daartoe. Enkele ruimten worden nog gehuurd door de rooms-katholieke parochie en voormalige parochianen. Naast de klokkentoren is een Mariakapel die dagelijks geopend is.

In de kerk is op de wand achter het priesterkoor een muurschildering in natte kalk van de Duitse kunstenaar Eugen Keller te zien, voorstellende het visioen van de heilige apostel Johannes. De kerk is, als onderdeel van het beschermingsprogramma Wederopbouw 1959-1965, erkend als rijksmonument.

Lasonderkerk

De gekleurde ramen trekken de meeste aandacht. Ze werden ontworpen en gemaakt door dhr. J. Veldhuis. Het interieur van de kerk is grotendeels nog in de oorspronkelijke staat.

Openingstijden

Maandag gesloten Dinsdag gesloten Woensdag gesloten Donderdag gesloten Vrijdag gesloten Zaterdag 11:00 - 15:00 Zondag gesloten

Adres

Lasondersingel 102 Enschede

Sint Josephkerk

De St. Josephkerk is een driebeukige Neogotische basiliek van zeven traveeën met een grote toren tegen de voorgevel en een zevenzijdige koorsluiting aan de achterzijde.

Adres

Oldenzaalsestraat 115 Enschede

oeroud fundament Grote Kerk

De geschiedenis begint met en klein houten kerkje dat rond het jaar 800 werd opgericht op een fundament van zwerfkeien. Omstreeks het jaar 1000 zullen de houten wanden worden vervangen door muren van zwerfkeien en ijzeroer.

Erna ondervindt het gebouw diverse vergrotingen, aanbouwen, vervangingen en aanpassingen. In 1862 verwoest een grote stadsbrand niet alleen praktisch alle huizen in Enschede, maar wordt ook de kerk zwaar getroffen. Een deel van de kerk stort in, maar wordt spoedig hersteld.

In 1928 vindt, met vooral gelden uit de toen bloeiende textielindustrie, een grote renovatie plaats. Buitenzijde en interieur krijgen hun huidige vorm. De laatste grote onderhoudsbeurt vindt plaats in 2005. De kerk kan nu weer vele jaren mee.

Het kerkgebouw is in eigendom van de Protestantse Gemeente Enschede, welke de kerk verhuurd aan het Wilminktheater.

Oude Markt 1, Enschede

In 1931 kregen de architecten H.W. Valk en J.M. Sluymer de opdracht een R.K. Kerk (St. Jacobus de Meerdere) te ontwerpen. Op de locatie aan de zuidkant van de Grote Markt stond eerder de gelijknamige kerk uit 1841/2 naar ontwerp van Kram. Deze kerk brandde af in de stadsbrand van 1862.

In 1863 werd naar ontwerp van Van de(n) Brink een neo-gotische driebeukige basiliek gebouwd. Deze St. Jacobuskerk was in de jaren '20 aan vervanging toe. De opdracht schreef een centraalbouw met koepels voor met het altaar onder de achterste twee koepels,

zodat de gemeente van drie kanten zicht zou hebben op het altaar. De keuze voor de gebruikte kerktypologie en bouwstijl kan gezien worden in het licht van de ontevredenheid over het niveau van de kerkenbouw in de jaren twintig en de te sterke stijlinvloed van de gotiek.

Architectonisch is de kerk in neo-romaanse stijl uitgevoerd, zij het met gebruik van spitsbogen, de ruimtewerking doet byzantijns aan.

Synagoge van Enschede

Het rijksmonument aan de Prinsestraat met de grote koepels ziet er van buiten al bijzonder uit, van binnen is het nog veel mooier. Glas in lood ramen, mozaïeken, Thora rollen...

Openingstijden

Maandag gesloten Dinsdag 11:00 - 17:00 Woensdag 11:00 - 17:00 Donderdag 11:00 - 17:00 Vrijdag gesloten Zaterdag gesloten Zondag 11:00 - 17:00

Adres

Prinsestraat 16 7513 AL Enschede +31534323479 rondleidingen@synagogeenschede.nl

Ontmoetingskerk

De Ontmoetingskerk is een protestantse gemeente waar ze met elkaar zoeken naar de verbinding met Vader, Zoon en Heilige Geest; met God en elkaar.

Adres

Varviksingel 139 7512 EK Enschede 0534311568 info@pgenschede.nl

Alsteedseweg 22, Buurse

Buurse bestaat uit twee delen, zo gegroeid vanuit het verleden: een protestants en een katholiek deel. Het Nederlands-hervormde kerkje Maranatha bevindt zich aan de rand van de bebouwing, aan de doorgaande weg naar Alstätte.

De grotere, rooms-katholieke parochiekerk Maria Praesentatie bevindt zich in de nieuwe dorpskern. Het Nederlands-hervormde kerkje is in 1857 gebouwd, waarbij de stenen door de Buursenaren zelf zijn gebakken en aangevoerd. 150 jaar heeft het Kerkje gediend als Hervormde kerk.

Nu heeft het een nieuwe invulling. Het kerkje met aangrenzende tuin is in gebruik als trouwlocatie, voor uitvaarten, muziekevenementen, lezingen en vieringen. Op de website is onder agenda te kijken welke activiteiten er plaatsvinden.

Broekheurnerweg 46, Buurse

Buurse bestaat uit twee delen, zo gegroeid vanuit het verleden: een protestants en een katholiek deel. Het Nederlands-hervormde kerkje Maranatha bevindt zich aan de rand van de bebouwing, aan de doorgaande weg naar Alstätte.

De grotere, rooms-katholieke parochiekerk Maria Praesentatie bevindt zich in de nieuwe dorpskern. De Maria Praesentatie is gebouwd in 1940, naast de oude kerk uit 1854. De oude kerk was na een brand door bliksem hersteld in 1885, maar medio jaren 1930 alsnog bouwvallig geworden.

Daarom werd er in 1940 volgens plannen van architect Sluijmer naast deze kerk een nieuwe gebouwd. Na het in gebruik nemen van de nieuwe kerk is de oude kerk uit 1854 gesloopt.

Jonkheer von der Heijdenstraat

In tegenstelling tot de gescheiden omgeving van Buurse, staan in Haaksbergen binnen een paar honderd meter juist vijf gebedshuizen van verschillende denominaties op korte afstand van elkaar. De Protestantse kerk is daar één van.

Kerkgebouw uit 1854 naar ontwerp van de stadsarchitect van Enschede F. Doorwaart Niermans in eclectische trant met invloed van Duitse voorbeelden. Achthoekig grondplan en middentorentje. Een van de acht zijden, enigszins naar voren springend, voorzien van een classicistisch omlijste ingangspartij.

Orgel met hoofdwerk en onderpositief, in 1864 gemaakt door H. Honhof.

Markt 20, Haaksbergen

In tegenstelling tot de gescheiden omgeving van Buurse, staan in Haaksbergen binnen een paar honderd meter juist vijf gebedshuizen van verschillende denominaties op korte afstand van elkaar. De Sint-Pancratiuskerk is daar één van.

De Sint-Pancratiuskerk is een katholieke kerk met zijn oorsprong in de middeleeuwen. In de middeleeuwen was het gebruikelijk dat een kerk werd omgeven door een begraafplaats: het kerkhof. Daarom staat deze vrij, zoals ook nu nog het geval is.

Toch gaat de ouderdom van de meeste onderdelen niet meer terug tot de middeleeuwen, omdat het gebouw eind 19e eeuw een ingrijpende restauratie en omvangrijke uitbreiding heeft ondergaan. Desondanks zijn ze ook in deze periode blijven werken met Bentheimer zandsteen,

wat de kerk tot het meest zuidelijke voorbeeld in Nederland van een vrijwel volledig in Bentheimer zandsteen uitgevoerd bedehuis maakt. De toren is 48 meter hoog en is tegen de kerk aangebouwd in 1565. Koning Filips II wilde voor iedere plaats een uitkijktoren voor militaire oriëntatie.

In de kerkklok staat de inscriptie: "Mijn voorganger, door 's vijands nijd geroofd, gesmolten tot kanon, vervang ik thans, in groote dank, omvat mijn roep de vrijheidsklank." In april 1949 werd er een nieuwe klok opgehangen nadat de vorige door de Duitsers was omgesmolten tot oorlogsmaterieel.

De gemeente deed een oproep aan de ingezetenen van het dorp een passende inscriptie te bedenken voor de klok. In de maanden juli t/m september is de Pancratius-kerk elke dinsdagmiddag en donderdagmiddag van 15.00 – 17.00 uur open voor bezichtiging. Tijdens de openstellingen is er een gids aanwezig.

Ruisschenborgh 1, Haaksbergen

In tegenstelling tot de gescheiden omgeving van Buurse, staan in Haaksbergen binnen een paar honderd meter juist vijf gebedshuizen van verschillende denominaties op korte afstand van elkaar. De synagoge is daar één van.

Bij de inwijding van de synagoge in 1828 bestond er al vele jaren een Joodse gemeente, die voordien gebruik maakte van de oude turfschuur van de familie Waanders voor de erediensten.

Het heeft vele jaren geduurd voordat er toestemming werd verkregen voor de bouw van een synagoge, die uiteindelijk door persoonlijk ingrijpen van wethouder Jordaan werd verkregen.

De synagoge werd gebouwd in 1828 uit sloopmateriaal van de villa de Stoepe uit 1727. Details van die materialen zijn nog steeds te zien, zoals de Bentheimer zandstenen fundering en de kloostermoppen opbouw. De vensterbanken en een gevelsteen zijn ook mooie details.

In de noordmuur is nog een litteken te zien van de in 1908 gesloopte uitbouw die diende als ritueel bad, het ‘mikwe’. Ook verving een zadeldak toen de wolfskap. In de oorlog is het gebouw nagenoeg ongeschonden gebleven. De Joodse gemeente van Haaksbergen is in die jaren gehalveerd.

Op het gazon naast de synagoge staat het beeld van Betsy Frankenhuis, symbool van de weggevoerde en vermoorde Haaksbergse joden, waarvan zij de jongste was. Het interieur is nog volledig in oude stijl. Het liturgisch meubilair is in eenvoud uitgevoerd.

In de Heilige Arke bevinden zich de wetsrollen, die heden nog gebruikt worden door de Liberaal Joodse Gemeente Twente, die er sinds de renovatie van 1982 in huist.

Blankenburgerstraat 49

In tegenstelling tot de gescheiden omgeving van Buurse, staan in Haaksbergen binnen een paar honderd meter juist vijf gebedshuizen van verschillende denominaties op korte afstand van elkaar. De moskee is daar één van.

De Turkse moskee met koepel en minaret is in 1986 in gebruik genomen. Het is nieuwgebouwd na brand in de vorige moskee. Later is het gebouw uitgebreid.

Enschedesestraat 16

In tegenstelling tot de gescheiden omgeving van Buurse, staan in Haaksbergen binnen een paar honderd meter juist vijf gebedshuizen van verschillende denominaties op korte afstand van elkaar. De Maranathakerk is daar één van. De Gereformeerde Kerk te Haaksbergen werd op 3 oktober 1899 geïnstitueerd.

Maar al kort vóór die tijd stond er een gereformeerd kerkje dat ontstaan was als gevolg van de vrijzinnige prediking in de hervormde kerk. Toen deze kerk vaak te vol zat ‘werd een nieuwe kerk bij elkaar gepreekt’.

Aan de Enschedesestraat werd volgens een door architect J. Schuitemaker gemaakt ontwerp een nieuwe kerk gebouwd, die de naam ‘Maranatha’ kreeg. Op 29 oktober 1954 werd de nieuwe kerk onder leiding van ds. De Korte in gebruik genomen. In het kader van het Samen-op-Wegproces raakten de Gereformeerde

Kerk van Haaksbergen en de Hervomde Gemeente van Haaksbergen-Buurse in 2004 aan de praat over samenwerking, met als uiteindelijk doel een samengaan als Protestantse Gemeente. De daadwerkelijke fusie van de Gereformeerde Kerk en de Hervormde Gemeente vond plaats per 1 september 2016.

kerkdorp

Het kerkdorp St. Isidorushoeve dankt zijn naam aan de heilige Isidorus, onder andere beschermheilige van de plattelanders. St. Isidorushoeve kent geen eeuwenoude geschiedenis. Het katholieke dorp is ontstaan rond de bouw van de rooms-katholieke Isidoruskerk, die in 1928 voltooid werd.

De kerk werd ontworpen door architect J.H. Sluijmer uit Enschede.

Onze Lieve Vrouwekerk Bentelo

In 1954 is deze kerk gebouwd naar ontwerp van Jan van Dongen. Het is een neoromaanse driebeukige basilicale kerk met een vrijstaande toren. De glas-in-lood-ramen zijn gerealiseerd door Jan Schoenaker, beeldend kunstenaar.

Johannes Kerk

De PKN Johannes Kerk staat aan de rand van Diepenheim. De toren dateert van ca. 1480 en het huidige kerkgebouw van 1679. Bezienswaardig zijn onder meer de grafkelder, de adellijke banken, de kansel en het fraaie orgel uit 1892.

Kasteel Warmelo

Middeleeuws Kasteel uit 1339 aan de rand van Diepenheim met opengestelde tuinen die absoluut een bezoek waard zijn. In het verleden heeft Prinses Armgard, de moeder van Prins Bernhard, hier gewoond.

Topkunstenaars uit verschillende landen maken elk jaar opnieuw verbazingwekkende zandsculpturen in de Engelse tuin rondom kasteel Warmelo.

aan de Deventerdijk

tekst mist

Tussen Kerkweg en De Hulpe

Tekst mist

Hemmelweg Markelo

Op 3 mei 2009 is op de Hulpe tijdens een bijzondere viering met pastoor Joop Huisman de Mariakapel ingewijd. Uit diverse bronnen blijkt dat Markelo tot ongeveer in de eerste helft van de 17e eeuw een belangrijk bedevaartsoord moet zijn geweest.

Er zou vroeger een kapel op de Hulpe hebben gestaan met een Mariabeeld. Dit beeld zou zijn aangeroepen onder de naam "Onze Vrouwe ter Hulpe". Met deze kapel is getracht te verwijzen naar deze historie.

Martinuskerk

De toren van deze Romaanse kerk is één van de oudste bouwwerken die Markelo rijk is. Schattingen over de ouderdom van de toren lopen sterk uiteen; van de 12e tot de 15e eeuw. Zeker is dat de toren vroeger hoger is geweest.

Een brand in 1730 beschadigde het bovenste deel dermate, dat het moest worden afgebroken. Op de overgebleven 28 meter werd toen een nieuwe spits gebouwd. De aan de toren gebouwde kerk stamt in zijn tegenwoordige vorm uit 1841. De kerk beschikt ook over een zandstenen doopvont uit de 14e eeuw.

Jacob Ruysdaelstraat 1

De Zuiderkerk is een kerkgebouw van de Gereformeerde Gemeenten. De kerk is in 1968 gebouwd naar een ontwerp van architectenbureau Groen en Scheppink. De kerk is met 1.950 zitplaatsen een van de grootste kerken van Nederland. In het gebouw zijn 430.000 stenen en 1.100 m³ beton verwerkt.

De kerk heeft een losstaande klokkentoren, deze is 31 meter hoog. In de toren hangt een 921 kg zware klok met inscriptie: Ik werd aangebracht bij de bouw van de Zuiderkerk, behorend bij de Geref. Gemeente, in het jaar 1967. De kerk is gebouwd op een natuurlijke hoogte in het uitbreidingsplan 'Zuid'.

Schildkerk

Eeuwenoude kerk in het centrum van Rijssen. Aan het eind van de 8e eeuw is door Lebuines op deze plek het eerste kerkje gebouwd. In de loop van de eeuwen heeft de kerk vele verbouwingen ondergaan. In de periode1828-1829 heeft men een nieuwe toren gebouwd boven op een uitbreiding van de kerk.

Dorpsstraat 39 Hellendoorn

Deze Nederlands Hervormde kerk bestaat uit een romaans eenbeukig schip uit de 12e eeuw. Er is daarna een laatgotisch koor aangebouwd met twee zijkapellen en een sacristie. Oorspronkelijk was de kerk gewijd aan Sint Sebastianus.

In 1747 stortten de gewelven in, bij een restauratie in 1961 zijn deze opnieuw in het koor aangebracht. Er is een eiken preekstoel uit de tweede helft van de 18e eeuw. De glas-in-lood-ramen zijn van Jan Schoenaker uit Oldenzaal.

Brink 4, Den Ham

De kerk is gelegen op het kerkhof op een hoger gelegen oude oeverwal, die buiten de dijk ligt, waarlangs Den Ham is ontstaan. Naast de kerk staat de oude pastorie. Oorspronkelijk stond in het dorp een kapel van het klooster van Aduard. In 1555, toen Den Ham een eigen gemeente werd,

werd de kapel vervangen door een kerk, die in 1633 een toren kreeg. In de 17e eeuw werd Den Ham hervormd. In 1729 werd de kerk herbouwd met materiaal van de oude kerk, zoals af te lezen is aan de blauw geglazuurde dakpannen. In 1911 werd het gebouw door blikseminslag beschadigd.

De westmuur en dakruiter moesten vernieuwd worden. Het interieur is sober in blauw en wit met banken voor de boerenfamilies uit de 18e en 19e eeuw. En er zijn grafstenen, 25 in totaal.

Kamp Erika

Van 1924-1938 werden hier de Sterkampen gehouden: mensen uit de hele wereld werden met speciale treinen aangevoerd om hier te kamperen, te spreken, te luisteren en vooral te filosoferen over de betere wereld die met de komst van Krishnamurti zou aanbreken.

Tot 1929 was Krishnamurti jaarlijks aanwezig. In 1940 viel het terrein in Duitse handen en deed eerst dienst als gevangenenkamp. Het gevangenenkamp Erika was van 1941 – 1945 een plek van ontberingen, pijn, vernederingen en veel leed.

Vanaf mei 1943 is Kamp Erika in gebruik geweest als doorvoerkamp voor Duitse werkkampen. Na de oorlog kreeg het kamp de naam Erica en deed het dienst als interneringskamp voor opgepakte Nederlanders. Op 31 december 1946 werd Kamp Erica gesloten. Licht en duisternis staan op deze plek naast elkaar.

Kerkplein 1, Ommen

De Brigitta is het oudste gebouw van Ommen en werd in een document uit 1238 voor het eerst genoemd. De kerk zou stammen uit 1150. Waarschijnlijk was de kerk die er in 1330 stond met stenen gebouwd, omdat Ommen toen in brand gestoken is en een houten kerk vrijwel zeker zou zijn verbrand.

Na een brand in 1624 is de kerk, op een deel van de muren na, verwoest en heropgebouwd. De huidige toren is in 1857 aangebracht. De Brigitta was van oorsprong een rooms-katholieke kerk, onbekend is wanneer de kerk overgenomen is door de Nederlands Hervormden alleen dat dit na 1587 moet zijn gebeurd.

De kerkklokken van de Brigittakerk bevinden zich in het aan de voorkant aangebouwde klokkenhuis. Dit is tegen de kerk aangebouwd na het afbranden van de kerktoren in 1624. In het klokkenhuis bevinden zich twee klokken uit 1517. Deze worden in Ommen nog steeds geluid op vaste tijden.

Dit is een oud gebruik om mensen in de stad en buiten de stadsmuren van belangrijke zaken op de hoogte te stellen. Het luiden van de klokken geschiedt door de stadsklokkenluider en één of meerdere assistenten. De klokken worden deels nog met touwen geluid.

Zo wordt om de 12 uur 's middags de klok geluid om mensen buiten de stadsmuren te waarschuwen dat het etenstijd is. En om 9 uur 's avonds klinkt het zogeheten Ave Mariakleppen of de brijklok: dit was het teken dat de poorten dicht gingen; veel mensen aten dan ook pap (brij) en gingen daarna slapen.

De klokken werden ook geluid als iemand overleed. Voor een inwoner van de stad Ommen om elf uur 's ochtends, voor iemand uit een van de buurtschappen om één uur 's middags. Voorts worden de klokken geluid bij belangrijke gebeurtenissen.

Langewijk 172, Dedemsvaart

De Sint Vituskerk verving een kerk uit 1819. Het is een driebeukige neogotische hallenkerk met sobere vierkante westtoren, bekroond door een ingesnoerde spits. Kenmerkend vroeg werk uit het oeuvre van W.V.A. Tepe (1840-1920).

De zijbeukstraveeën zijn voorzien van steekkappen, hetgeen de invloed van de late Nederrijnse en Westfaalse gotiek verraadt. In 1929 werd de kerk uitgebreid met een nieuw dwarsschip en koor, ontworpen door H.C.M. van Beers.

Hoofdvaart 5

Hervormde Kerk, gebouwd in 1833-1834 door D. Lyssen, Kruiskerk in traditionele vormen met houten klokkentorentje van twee geledingen op de kruising. Een der kruisarmen wordt gevormd door de in classicistische trant opgetrokken pastorie met hoeklisenen en fronton boven de middenrisaliet.

De kerk heeft een houten zoldering met vakken en rozetten. Neobarok orgel (1870). Orgel met Hoofdwerk en Bovenwerk, in 1870 gemaakt door J. van Loo. In 1955 ingrijpend gerestaureerd en uitgebreid met een vrij Pedaal. Het nieuwe Pedaal valt buiten de bescherming.

Mechanisch torenuurwerk Firma Gebr. van Bergen, Midwolda, 1934, later voorzien van elektrische opwinding, gerestaureerd in de zestiger jaren.

Balkerweg 85

Deze kerk is in 1845 gebouwd in opdracht van de Maatschappij van Weldadigheid, voor de protestantse bewoners van de bedelaarskolonie Ommerschans. De Boskerk is één van de weinige gebouwen in de Ommerschans die zijn overgebleven uit de tijd van het bedelaarsgesticht.

Voordat de kerk werd gebouwd heeft op dezelfde plaats een herberg gestaan. Na sluiting van de kolonie werd de kerk overgenomen door Rijksopvoedingsgesticht Veldzicht en gebruikt voor zowel de protestantse als de katholieke eredienst. De banken konden omgeklapt worden.

De hervormden keken naar het westen, de katholieken naar het oosten. In een latere periode is er midden in de kerk een gang gemetseld om een duidelijke scheiding tussen het katholieke gedeelte en hervormde gedeelte aan te brengen.

Voor zover bekend is de Boskerk de enige kerk in Nederland waar katholieken en hervormden al zo vroeg in de 19e eeuw samen gebruik maakten van één kerkgebouw. Begin jaren 1990 was de kerk niet meer in gebruik. Er was zelfs sprake van dat de kerk gesloopt zou gaan worden.

De kerk is rond 1993 verkocht aan particulieren. Van de oorspronkelijke staat is weinig meer bewaard gebleven. In februari 2007 is het pand verworven om als Thomashuis te gaan dienen. Een Thomashuis is een kleinschalige woonvorm voor mensen met een verstandelijke beperking.

Oude Avereest 5

Deze kerk was oorspronkelijk in bezit van de Nederlandse Hervormde Gemeente Oud Avereest/Balkbrug. Na de fusie met de Gereformeerde Gemeente in Balkbrug spreken we van de Reestkerk. Deze werd gebouwd door aannemer/molenbouwer Lubbers uit Meppel en werd in november 1852 in gebruik genomen.

De consistoriekamer werd in 1873 aangebouwd. De oorspronkelijke toren moest in 1874 worden vervangen. In de toren bevindt zich een luidklok van brons uit 1698, gegoten door K. Wegenwart te Kampen. Een tweede klok uit 1638 is in de laatste wereldoorlog verdwenen.

Om de monumentale kerk te behouden is in het voorjaar 2010 de stichting ‘Vrienden van de Reestkerk’ in het leven geroepen. De stichting heeft nu als doel de instandhouding van de kerk. In 2015 werd aan het kerkgebouw een modern gedeelte gebouwd, de zogenaamde Reestkamer.

In de Reestkerk en Reestkamer worden diverse activiteiten georganiseerd en zijn exposities te zien. Zowel Reestkamer als Reestkerk zijn te huur voor evenementen.

(c) foto Jaco Hoeve

Vanaf de circa 15 meter hoge uitkijktoren heb je een prachtig uitzicht over het Reestdal. De houten constructie zorgt voor een natuurlijke uitstraling die aansluit bij de bomen die de toren omsluiten.

Kerkweg 10 IJhorst

Geen toren, maar een klokkenstoel. De geschiedenis van deze kerk voert terug tot voor 1292. Tip voor afstappers; vanaf deze plek geniet je van het adembenemende uitzicht over het idyllische Reestdal.

Kerk Staphorst

Kijk eens goed naar de kerktoren. De kerk stamt uit de jaren vijftig van de vorige eeuw, maar de toren is van 1763. De top ligt sinds een verbouwing van de kerk in de jaren negentig op 32 meter.

Adres

Gemeenteweg 52 7951 CP Staphorst

Zwartewaterklooster

Slechts een straatnaam en naam van een buurschap herinneren nog aan het ooit befaamde Zwartewaterklooster dat in 1233 tussen Hasselt en Zwartsluis werd gesticht. Het kloosterterrein lag achter de graven van het tegenwoordige kerkhof aan de Zwartewaterkloosterweg.

Markt 10, Hasselt

Voor 1380 stond er al een parochiekerk in Hasselt, maar deze werd in dat jaar door brand verwoest. Floris van Wevelinkhoven, bisschop van Utrecht, gaf daarna direct toestemming voor de herbouw van het kerkgebouw.

Een gedeelte van de nieuwe kerk werd nog in de 14e eeuw gebouwd, waaronder waarschijnlijk het hoofdkoor. Voor de bouw van de kerk werd van de fundamenten van het verwoeste romaanse kerkgebouw gebruikgemaakt.

In 1446/'47 hielp de stad bij de bouw van het achterste gedeelte van de kerk door onder andere 'Hasselter Guldens' te schenken. Het grootste gedeelte van de kerk was in 1466 voltooid. Aan het eind van de 15e eeuw eeuw kwamen ook de beide koren gereed.

De kerk moest meerdere malen hersteld worden. In 1558 en daaropvolgende jaren werden diverse giften ontvangen tot herstel van de torenspits. Ook in 1657, toen de stad wordt beschoten door Zwolse troepen, moet de kerk worden hersteld. In 1725 brandde de kerktoren door een blikseminslag af.

De brand verwoestte eveneens het Hemony-carillon uit 1662. Bij de herbouw van de toren werden ook de kerkmuren ruim een meter verhoogd.

Kerkplein 25, Genemuiden

U staat hier op een van de oudste plekken van Genemuiden. Op 14 januari 1275 bezocht bisschop Jan van Nassau de kleine nederzetting om het stadsrechten te verlenen. Bij dat bezoek werd de St. Nicolaas kerk ingewijd. In de loop der eeuwen groeide het stadje en kreeg het haar langgerekte vorm.

De kerk stond daardoor niet in het centrum maar aan het noordeinde van de bebouwing. Aan het eind van de 15e eeuw beleefde Genemuiden economisch gunstige tijden. Steden brachten dat tot uitdrukking in hoge kerktorens, grote klokken en enorme orgels. Zo ook hier.

In 1488 betrok men nieuwe klokken bij de beroemde klokkengieter Geert van Wou in Kampen. De oude klokken werden daarbij hergebruikt. Het oude orgel werd in 1484 vervangen door een nieuwe. Deze beide kostbare investeringen werden gedaan door een bevolking van ongeveer 500 personen.

Overijssel ging in 1574 officieel mee met de Hervorming. In 1882/1883 brandde de kerkbuurt af en ging de oude kerk in vlammen op. Op de zelfde plaats verrees het huidige kruiskerk. De toren die eerst aan de westzijde stond, werd toen aan de oostzijde gebouwd.

De muren van de toren zijn versierd met reliëfs. Zwier van Dijk uit Kampen kreeg de opdracht een nieuw orgel te bouwen. In 1885 kwam het orgel gereed. In de Tweede Wereldoorlog roofde de Duitse bezetter de klokken. Na de oorlog mocht firma Van Bergen uit Heiligerlee nieuwe luidklokken leveren.

Ter gelegenheid van 700 jaar stad in 1975 bood het bedrijfsleven de bevolking het carillon aan,

Bereklauw 1, Genemuiden

De Bethelkerk in Genemuiden is het nieuwe kerkgebouw (gebouwd in 2012) van de nog jonge hersteld hervormde gemeente van de gemeente aan het Zwarte Water. In 2004, na de scheuring als gevolg van de vorming van de PKN, stapten 1.150 leden over (bleven achter, zoals ze zelf liever zeggen).

Nu zijn er al 1.450 zielen en de groei is er nog lang niet uit. Het kerkgebouw met een toren van 38 meter hoog, is op de groei gebouwd. Een galerij met 275 plaatsen kan geplaatst worden als dat nodig is. De gemeente verwacht de eerstvolgende tien jaar niet te hoeven verbouwen.

De nieuwe kerk was nodig, want met de nieuw gevormde PKN-gemeente was de afspraak gemaakt dat de hersteld hervormden tot 31 december 2012 het Hervormd Centrum (eigendom van de PKN) konden huren.

Dorpsweg 53

Historische kerk en toren. Het oudste gedeelte van de kerk wordt – tot nu toe – gedateerd in de 12e eeuw. Daarvoor stond er een houten kerk. Oorspronkelijk gewijd aan Sint Crispijn.

Lampetpoort

De voormalige synagoge (aan de Lampetpoort, straat tussen Voorstraat en IJsselkade) heeft tegenwoordig de functie als gemeentelijke expositieruimte.

Muntplein - Koornmarkt

De Sint Nicolaaskerk, door Kampenaren Bovenkerk genoemd, is het oudste bouwwerk van de stad. De kerk laat door zijn bijzondere klokken nog steeds een middeleeuws geluid horen.

Dorpsweg 13, Wilsum

De kerk werd omstreeks het jaar 1050 gebouwd, maar over de oorspronkelijke opbouw is niets bekend. De kerk heeft door de eeuwen heen verschillende wijzigingen ondergaan. Met de reformatie werd de kerk van haar roomse kenmerken ontdaan.

De toren met het schip vormen het oudste gedeelte: zij zijn romaans van opzet en dateren vermoedelijk uit de 11e eeuw. Aan de noord- en zuidzijde van het schip bevonden zich toen vijf romaanse vensters, terwijl de oostzijde en het koor gesloten waren.

Het huidige gotische koor werd in de 14e eeuw gebouwd, tegen het toen lagere schip van de kerk. In de 15e eeuw bracht men grote wijzigingen in het schip aan: de zijmuren werden verhoogd en er werden gewelven aangebracht, terwijl de romaanse vensters werden vervangen door spitsboogvensters.

Bij een restauratie in 1902 hebben neogotische invloeden de kerk zijn huidige karakter gegeven. De bestaande houten en gietijzeren ramen werden toen vervangen door de huidige zandstenen. De dichtgemetselde ramen in de koorsluiting werden geopend, evenals de scheidingsmuur tussen de koorafsluiting en

het overige deel van het koor. Tevens werd toen de consistorie aangebouwd. Bij de restauratie in 1981/82 werd de ruimte onder de toren, die dichtgemetseld was, weer opengemaakt en deze doet thans dienst als garderobe. Sinds 2009 wordt de kerk verlicht door schijnwerpers.

Kerkplein 22, Zalk

De kerktoren van de Sint Nicolaaskerk stamt al uit 1220 en is in romaanse stijl. Het gotische schip werd rond 1400 gebouwd en bestaat grotendeels uit tufsteen afkomstig van de romaanse voorganger. De kerk werd gesticht door de heren van Buckhorst. Voor hen zijn de Buckhorst-banken vervaardigd.

Verder stammen ook de preekstoel en de vicariën uit die tijd. Verder zijn er veel bezittingen van de Buckhorsters te bezichtigen in de kerk. Ook is er een grafkelder met de graven van de Buckhorsters. Bij de reformatie in 1590 werd de kerk van vicariën gezuiverd.

De bezittingen en de grafmonumenten werden gespaard. Tot 1838 werd de kerk onderhouden door de nazaten van de Buckhorsters.

Fiets- en voetveer

Geniet van de beroemde appeltaart én het indrukwekkende uitzicht op het rivierenlandschap. Bij het Theehuis stappen veel fietsers, wandelaars en rolstoelers op een klein pontje. Dit Zalkerveer brengt passagiers tussen ’s-Heerenbroek en Zalk naar de overkant van de IJssel.

Maria Kapelletje

Na ruim 1 kilometer ná knooppunt 2, kunt u bij de Veecaterweg, de dijk af (met een haakse bocht). Als u de Veecaterweg volgt, ziet u na ongeveer 280 meter bij huis nummer 3, het Maria Kapelletje.

richting knooppunt 2 en terug

Bij De Vreugdehoeve valt veel te beleven. Zo kunt u een kijkje nemen bij de schapen in de stal en heerlijke eigengemaakte producten kopen in de boerderijwinkel. Terwijl de kinderen zich in de speeltuin vermaken, kunt u op het terras genieten van een lekker hapje en drankje. www.devreugdehoeve.nl

Onze Lieve Vrouwe Basiliek en Peperbustoren

De 75 meter hoge Peperbus, de toren van de Onze Lieve Vrouwe Basiliek is al sinds de 14e eeuw een echte blikvanger.

Openingstijden

Maandag 13:30 - 16:30 Dinsdag 11:00 - 16:30 Woensdag 11:00 - 16:30 Donderdag 11:00 - 16:30 Vrijdag 11:00 - 16:30 Zaterdag 11:00 - 16:30 Zondag gesloten

Adres

Ossenmarkt 10 8011 MS Zwolle

Dominicanenklooster

Het klooster en de kerk zijn in neogotische stijl opgetrokken en hebben een bijzonder interieur.

Academiehuis Grote Kerk Zwolle

Een gebouw van ruim 600 jaar oud, met historische verhalen en geheimen. De schoonheid van het grootste rijksmonument van Zwolle wordt ontsloten door audiotours en games. Een bezoek aan de boekenmarkt en een kopje koffie maakt het bezoek compleet.

Openingstijden

Maandag gesloten Dinsdag 11:00 - 17:00 Woensdag 11:00 - 17:00 Donderdag 11:00 - 17:00 Vrijdag 11:00 - 17:00 Zaterdag 11:00 - 17:00 Zondag gesloten

Adres

Grote Markt 18 8011 LW Zwolle 038 421 2512 info@academiehuis.nl