navigatie overslaan

Een moment met

Met Tommy Wieringa terug naar Twente, de plek van zijn jeugd

  • Leestijd 5
  • Gelezen 8939 keer

‘De heilige Rita’ is de nieuwste en meest persoonlijke roman van schrijver Tommy Wieringa. Hij keert terug naar Twente, de plek van zijn jeugd. Hier dwaalde hij uren, dagen rond, wat uiteindelijk de basis legde voor het verhaal.

Tommy Wieringa bracht een groot deel van zijn jeugd door in Twente. Waar hij door de scheiding van zijn ouders alleen met zijn vader woonde in een oude boerderij in de omgeving van Geesteren. Het was een bijzonder mannenhuishouden. Volgens de schrijver had het iets onhandigs, hoewel hij zich dat pas op latere leeftijd realiseerde. Het gaf hem wel stof tot nadenken. Het opgroeien in een oude boerderij, alleen met je vader, was dan ook een goed vertrekpunt voor ‘De heilige Rita’. Zo zet hij in de roman onder meer de verhouding tussen de hoofdpersonages vader Aloïs en zoon Paul pakkend neer. Ook het dorp waar Rita woont, Mariënveen, vertoont veel overeenkomsten met Geesteren.

Persoonlijke roman

In feite heeft Wieringa met ‘De heilige Rita’ zich een voorstelling gemaakt van het bestaan dat hij begonnen is, maar niet heeft afgemaakt. Dat maakt het niet alleen zijn meest persoonlijke boek tot nu toe, maar ook een moeizaam boek om te schrijven. “Het ligt heel dicht bij mezelf, daarom wantrouwde ik ook of het wel een goed verhaal was. Niet dat ik me schaam voor mijn gevoelens of geschiedenis, überhaupt schaam ik mij voor niets. In de literatuur mag alles. Daarbij komt dat het schrijfwerk uiterste precisie vraagt. Iedere roman staat op zichzelf. Het verhaal moet je zo goed mogelijk op papier zetten. Je wilt geen praatjes verkopen over het gebied en de mensen die er wonen. Voor het schrijven van een roman moet je dan ook de tijd hebben om dingen in je op te nemen. En dat gaat het beste te voet.”

Jaren rond dwalen
Jaren rond dwalen

Jaren rondgedwaald

Dit laatste bedoelt Wieringa letterlijk. Het schrijven nam uiteindelijk vier schrijfjaren in beslag. Tussendoor gaf hij twee novelles uit waaronder het Boekenweekgeschenk ‘Een mooie jonge vrouw’ (2014), en de bundel reisverhalen ‘Honorair Kozak’ (2015). Aan zijn roman ‘De heilige Rita’ gingen echter al vele jaren aan onderzoek vooraf, bewust en onbewust. “In de afgelopen 20, 25 jaar ben ik vaak terug geweest in Twente en heb er rondgedwaald met goede vriend, wijlen Marinus Veldhuis. Het boek heb ik aan hem opgedragen. Samen hebben we destijds vele avonturen beleefd in de omgeving van Vriezenveen en Geesteren. Toen al maakte ik aantekeningen, maar nog zonder dat ik het idee had om er op een dag een roman over te schrijven. Vroeger, toen ik nog geen kinderen had, bleef ik soms maanden weg om research te doen voor een boek. Nu is dat hooguit een week. Ik verbleef voor dit boek bijvoorbeeld vaak in hotel Droste’s in Tubbergen, een goede uitvalsbasis voor mijn roman. Ik volgde vanaf het Springendal de loop van de Mosbeek, die achter mijn ouderlijk huis langs loopt. De beek blijkt te beginnen in een drassig weiland op de stuwwal van Ootmarsum en is aan het begin een moeras, waar ik tot mijn knieën in weg zakte. Van een moeras wordt het een stroompje en later een beek. Ik liep achter de molens van Frans en Bels langs richting Geesteren, waar de beek uitmondt in het Geesters Stroomkanaal.”

Ik verbleef voor dit boek bijvoorbeeld vaak in hotel Droste’s in Tubbergen, een goede uitvalsbasis voor mijn roman. Ik volgde vanaf het Springendal de loop van de Mosbeek, die achter mijn ouderlijk huis langs loopt.

Schrijversmagie

Tijdens het schrijven gaat Wieringa helemaal op in de wereld van het boek. Een deadline legt hij zich nooit op. “Tijd speelt geen rol, een verhaal moet groeien op een organische manier. Op een gegeven moment ontstaan figuren en situaties, zoals het opgroeien in een geïsoleerde omgeving. Gaandeweg kom je in een nieuwe wereld terecht. Je blik raakt steeds meer gefocust en op een zeker moment valt alles samen. Dat ervaar ik altijd als een fijne schrijversmagie. Je moet je voorstellen dat je als het ware leeft en woont in zo’n boek. Het geeft mij een geborgen gevoel. Zodra het boek af is, stap je uit die wereld. De magie verdwijnt, de dingen zijn weer zoals ze zijn. Dat voelt als een verlies, zeker, maar dat is nu eenmaal de gang van zaken.”

Gehecht aan het leven
Gehecht aan het leven

Gehecht aan het leven

Op de vraag of hij weer terug zou willen naar vroeger, naar zijn jaren in Twente, antwoordt Wieringa dat hij blij is dat die tijd voorbij is. “Als ik aan Twente denk, denk ik aan de boerderij van mijn vader. Aan de houtwallen, het landschap, het hoge mais en de beek achter ons huis. Ik ben deels opgegroeid op Aruba en deels in Twente. Dat maakt dat je eigenlijk nooit ergens echt thuis hoort. Je bent er weliswaar geboren, maar niet getogen. Dat wil zeggen, pas vanaf mijn negende keerde ik er terug. Het was te gek om die jaren door te brengen in Twente, maar zonder mijn tijd in de Cariben zou het misschien te beperkt zijn geweest. Ik koester die dubbele afkomst en heb net zulke goede herinneringen aan die rots in de Caribische Zee als aan de essen van Geesteren. Mijn leven is nu daar waar mijn kinderen opgroeien, daar hoor ik nu.”

Over Tommy Wieringa (1967)

Wieringa begon in zijn jeugd al met schrijven. Hij schreef drie romans voordat hij in 2005 doorbrak bij het grote lezerspubliek met het boek Joe Speedboot. Andere veelgeprezen boeken van hem zijn onder meer ‘Ik was nooit in Isfahaan’, ‘Dit zijn de namen’ en ‘Caesarion’. ‘De heilige Rita’ is zijn negende roman. Zijn schrijfwerk beperkt zich niet tot romans, hij is ook columnist bij onder meer Tubantia en hij presenteerde in 2013 de televisieserie ‘De grens’ van de VPRO. Wieringa woont in de Randstad, is getrouwd en heeft twee kinderen.

Wat vind je van dit artikel?