De grootste bankoverval aller tijden - noordelijke route

Om over de Derk Smoeslaan en de Henk Höftenstraat te fietsen, volg je onderstaande routebeschrijving, je wijkt dan af van het fietsroutenetwerk. Wil je dit stukje van de route overslaan en het fietsroutenetwerk volgen, fiets dan rechtdoor richting knp 53

Over het bruggetje RA, Sluiskade Noordzijde. 4e pad (schuin verbindingspad) LA, en LA aanhouden, Hedeveld. (over bruggetje) Hedeveld volgen, kruising oversteken. Wordt Bevrijdingslaan. Bevrijdingslaan blijven volgen, 2e weg RA, Verzetslaan.

2e weg LA, Henk Höftenstraat. Einde weg RA, fietspad op. Einde fietspad rechtdoor, Derk Smoeslaan. 1e weg LA, bruggetje over en RA, Laak. 1e weg RA, Markedijk. Kruising rechtdoor (Markerichter oversteken), blijft Markedijk. Einde Markedijk LA, Sluiskade Noordzijde. Route volgen naar knp 53.

Straten verzetsstrijders

Hier vind je de straten die naar Henk Höften en Derk Smoes zijn vernoemd.

Om een kijkje te nemen bij de Schietbaan Almelo, ga je bij knp 53 LA richting knp 11 (ipv rechtdoor richting knp 55). Aan het eind van de Drostendijk RA, dus NIET LA richting knp 11. Robbenhaarsweg volgen tot de schietbaan. Vervolgens terugfietsen naar knp 53 en weg vervolgen naar knp 55.

Schietbaan bankpersoneel

Aan de Robbenhaarsweg 29 bevinden zich de Schietbanen van de Vereniging van Volksweerbaarheid. Voor de oorlog vond hier de training van het bankpersoneel plaats. Tijdens de oorlog werd de schietbaan gebruikt door de Wehrmacht. De nazi’s schoten de baan kapot met wapens van te groot kaliber.

Smederij Borgerink

Almeloseweg 139 in Harbrinkhoek. Dit was de smederij en woonhuis van Borgerink, een verzetsmaat van de Frielinks. Achter een blinde muur op zolder lagen wapens en andere illegale spullen. Aan de overzijde, 50 meter van de smederij bevindt zich de Frielinkstraat, genoemd naar de gebroeders Frielink.

voormalig café Frielink

In het voormalige café Frielink, Almeloseweg 145, vond op de middag van de overval, op 15 nov. 1944, de laatste bespreking plaats. De overval werd tot in detail voorbereid, met situatieschetsen en plattegronden. Voor de parkeerplaats een kunstwerk van een brandkast, ter herinnering aan de overval.

In de hoek op het terras van het voormalige café staat een verlaten brandkast, een kunstwerk dat herinnert aan deze bankoverval.

Woning Hendrik Frielink

Op de Almeloseweg 171 woonde bakker Hendrik Frielink met zijn vrouw. Tijdens zijn arrestatie vond de Sicherheitsdienst hier de ondergedoken Willem Meenks achter een verborgen kast. Hendrik was de enige bij de bankoverval betrokken verzetsman die terugkeerde uit een Duits concentratiekamp.

Historisch Museum Vriezenveen

Het Historisch Museum Vriezenveen is gevestigd in het oude raadhuis van Vriezenveen, midden in het centrum. Het museum is eigendom van de gemeente Twenterand en wordt beheerd door de Vereniging Oud Vriezenveen.

In het museum bevindt zich een kleine expositie over ‘Vjenneman’ Derk Smoes, de commandant van de knokploeg die de bankoverval pleegde.

Fabriek Jansen en Tilanus

Aan het Overijssels Kanaal, in het pand waar tegenwoordig Löwik meubelen zetelt, was vroeger de textielfabriek van Jansen en Tilanus gevestigd. Bijna de gehele familie Smoes werkte er, net als een groot deel van de Vriezenveense bevolking.

Om langs het voormalige huis van Derk Smoes en de onderduikplek van architect Dekker te fietsen, ga je na het spoor 2e weg LA, de Molenstraat in. Op huisnr. 6 is de onderduikplek en op huisnr. 13 het voormalige huis van Derk Smoes. Terugfietsen en LA de Hammerweg op, naar knp 43.

Onderduikplek architect Dekker

In het huis aan de Molenstraat 6 woonde in de oorlog de familie Dekker. Zij herbergden verschillende onderduikers. Zo hielden ze er een gedropte Nederlandse commando verborgen en ook Derk Smoes zelf schuilde soms enkele dagen op dit adres, op slechts honderd meter van zijn eigen huis.

Woonhuis Derk Smoes

Derk Smoes, het brein achter de grootste bankoverval aller tijden, woonde met zijn gezin aan de Molenstraat 13 in Vriezenveen.

Na knp 43, aan het eind van de Westerhoevenweg RA, Stouweweg. Bij de Veenweg NIET LA richting knp 36, maar rechtdoor Stouweweg volgen. Voor kanaal LA, Daarlerveenseweg, gaat over in Gerhard Nijlandstraat. (hier boerderij fam. Nijland). Weg volgen tot knp 36. Hier route vervolgen naar knp 32.

Gerhard Nijland

Deze straat is vernoemd naar de moedige boerenzoon Gerhard Nijland die hier woonde. Hij verborg de buit van 46,1 miljoen in de hooiberg achter de inmiddels afgebroken boerderij. Toen de Duitsers het geld daar later aantroffen, werd Gerhard gearresteerd en afgevoerd.

Uiteindelijk belandde hij in een concentratiekamp in Duitsland en keerde niet meer terug.

Oorlogsmonument Daarlerveen

Het monument bij de Gereformeerde kerk in Daarlerveen is opgericht ter nagedachtenis aan vier medeburgers die tijdens de bezettingsjaren door oorlogshandelingen zijn omgekomen.

De namen van de vier slachtoffers luiden: Gozem Gritter, Gerrit Jan Kerkdijk, Gerhard Nijland en Wicher Wuite.

Gedicht “Nooit Vergeten”

Gedicht: Janneke Vorderman. Locatie: oorlogsmonument Daarlerveen.

Scan de QR code en lees het gedicht online.

Bevrijdingsreliëf

Langs het Zwolsekanaal in Vroomhoop, naast het huidige monument Sluis V, staat het bevrijdingsreliëf met als titel “Vrijheid geef je door”. Op het monument zijn de verschillende ingrijpende gebeurtenissen van de bevrijdingsdag 5 april 1945 zichtbaar.

Met een druk op de knop kan het verhaal van 5 april 1945 worden beluisterd, waarbij oud-Vroomshoper Alberto Stegeman de tekst uitspreekt.

Boerderij Kerkdijk, Esweg 22

Deze boerderij vormde een spil in het verzet in de regio. Er werden distributiebonnen, wapens, illegale kranten en onderduikers verborgen. Boerenzoon Berend Jan Kerkdijk reed met verzetspaard Piet de buitgemaakte miljoenen over de hei naar het veiliger geachte Daarlerveen.

Daar werd het geld in de hooiberg van boer Nijland verborgen.

Gedenksteen Jedburghteam

Het Jedburghteam Dudley, een speciaal opgeleide commando-eenheid, werd in de nacht van 11 op 12 sept 1944 geparachuteerd in de buurtschap de Piksen. Ze landden op de plek gemarkeerd door deze steen.

Het team moest het verzet in Overijssel organiseren, mobiliseren en ondersteunen, sabotage acties organiseren en inlichtingen doorgeven aan de geallieerden.

Monument Kapitein Lancker

Kapitein Lancker (schuilnaam Evert) was één van de leiders van het regionale verzet. Onder zijn leiding vond de dropping van het Jedburghteam Dudley, met voorraden voor het verzet, plaats op de Piksen.

Hij wist op 11 februari 1945 tijdens een overval van de Duitse Sicherheitsdienst te vluchten, maar werd tijdens een achtervolging op deze plek aan de Monumentweg neergeschoten. Daar hij beslist niet in de handen van de Duitsers wilde vallen benam hij zichzelf daar van het leven.

Plek waar het pand DNB stond

Waar nu de straat De Werf loopt, stond vroeger het gebouw van het Almelose agentschap van De Nederlandsche Bank. (op de foto rechts van het gebouw met de witte voorgevel)

Bij Restaurant Ledeboer even LA, Corridor. (ipv RA richting knp 51). Schuin LA het plein oversteken naar de havenkom. Hier is Henk Höften door de Duitsers gefusilleerd. Vervolgens terugfietsen naar restaurant Ledeboer, langs de Waag fietsen en 1e weg RA, Markstraat, naar hotel Huis van Bewaring.

Havenkom

Op de vroege ochtend van 29 september 1944 werd verzetsman Henk Höften gearresteerd door een SD-kommando. Bij het verscherpte verhoor pasten de nazi’s martelingen en folteringen toe, maar Höften gaf geen krimp. In opdracht van Hardegen werd hij vervolgens op deze plek bij de havenkom gefusilleerd.

Restaurant Ledeboer

Restaurant gevestigd in het centrum van Almelo in het oude bankgebouw van de Twentsche bank. Patron cuisinier Rick Blanken en team koken hier herkenbare, smaakvolle gerechten. Je komt bij Ledeboer voor een echt avondje uit. Parkeren tegenover het pand op het parkeerdek "Havenpassage”.

Derk Smoes en zijn verzetsmaat Jan Meenks werkten hier dertien jaar, alvorens ze in dienst traden van de Nederlandsche Bank. De kluis waarin miljoenen lagen opgeslagen bevindt zich in de kelder van het pand en is nog altijd te bezichtigen.

De Waag, Almelo

Tijdens de bevrijding werden er gaten geschoten in de gevel van dit gebouw.

Luxe hotel in oude gevangenis

Logeren een een luxe hotel in een voormalige gevangenis in het centrum van Almelo in een ambiance die je nergens anders vindt. Een uniek hotel met zowel romantische als prachtige design kamers. Iedere kamer is anders dus laat u verrassen door het grote aanbod. Op loopafstand van het NS-station.

Tijdens de oorlog speelde deze gevangenis een centrale rol. De lokale knokploeg bevrijdde twee verzetsmaten uit het Huis van Bewaring en na de bankoverval werd al het bankpersoneel hier twee weken opgesloten. In deze voormalige cellen kunt u nu in alle luxe overnachten.